Sikula lehkha kan zir lai khan Mizoram map ziah hi kan zir a, kan zirlai bu ami kan entawn á¹­hin nghe nghe a. Khatih lai khan Mizoram hmarlam Map hi a khampheia rin ngil (Straight line) chu a ni chiah lo naa, tereuh te zum vit vet ang hi erawh a ni ngai lova, zau deuh zawkin a kir phei deuh á¹­hin  a ni. Kum 1933-a “Inner Line of the Lushai Hills District” an siam hnu daih Kum 1956 vel atangin D.C., Aizawl District, Assam office ah ka thawk á¹­an ve a; chung hun lai chuan Ex-Mizo District Earned Leave hi a changin ka la ve a, Joining Time T.A. ka la á¹­hin. “Vawiin Afternoon-ah Bagha Bazar ka cross a, ka leave ka avail á¹­an e” tih leh haw lamah “Vawiin forenoon-ah Bagha Bazar ka cross a, ka duty ka rawn zawm leh e” tih hi kan report ziah á¹­hin dan a ni a. Hei hi ka pa min ziahtir dan a ni a, ka pa hi Kapá¹­hianga niin, Bawrhsap Mcdonald an Indopui (2nd World War) laia a right hand man (Head Assistant) atana a duh thlana a dah  a ni ve a, 20.8.1955 atanga Mizoram buai lai 31.5.1970 thlenga Mizo Hills  District of Assam  D.C. Office Head Assistant ni zui ta a ni. Heng hunlaia kan ziahdan hian a tarlan chian em em chu Mizo District of Assam hmar lam ramri chu ‘Bagha Bazar’ a ni tih hi a ni, Mizoram U.T. a lo nih dawn chiah thleng khan kan la hmang zel nghe nghe a ni.


U.T. tirh khan Mizoram map hi Vairengte bulah a lo zum ta vet mai a; a hnuaiah Survey of India in an note a an chhinchhiah chu “Hei hian Survey of India map (a hma chiah a mi a number ka hre tawh lo) a replaced” tih a ni. A Replaced Map hi Survey of India ‘Archive’ emaw ‘Record room’ ah emaw zawn chhuah a á¹­ha ngawt ang. Section 6 of NEA(R) Act, 1971 ah Mizoram chu “Mizo District” of existing state of Assam chu U.T. thar ram huam chin ni tur angin a lang a. Mizoram Inner Line an siamna (Notification No 2106 AP Dt. 9.3/1933 ah chuan  “The northern, western, southern and eastern boundaries of the Lushai Hills districts are coincident with the Inner Line of the Lushai Hills District” tih a inziak a. Chu thupek ang chuan Lushai Hills ni á¹­hin, Mizo District ramri chu ni Inner Line rin nen a inang tihna a ni. ‘Forest  Reserve of inner line’ hi Mizoram boundary atanga lakchhuah a nihna tur dan a awm thei dawn emni? Khang hunlai khan Mizo District D.C. office a la tet avangin an khawn ai Assam state hnuaia Office dangin hlawh neiin an lo khawnsak a ni mai a. Section 6 of NEA(R) Act, 1971 kalhin Inner Line Reserve, Mizo District chhung ami ni á¹­hin, Mizoram huamchin leh Mizote ta liau liau hlep thlaa Map hran siam hi thildik a ni thei dawn emni?


British sawrkar Foreign deptt. in Mizoram hmarlam Cachar (vide notification No 2299 P dt. 20.8.1875) an siam lai khan Lushai Hills kha ‘Administered British District’ la ni lovin “Mi lu la hnam” an tih te ram a nih avangin Lushai Hills boundary bula Cachar thingpui huan siamten Cachar ramri pawnah an va kal a, political complications an va siam loh nan tiin, khatih laia British Subjects ten Inner Line an pelh dawn a pass petuah pawh D.C. of Cachar ruat a la ni a. BEFR, 1873 ah Cachar District a chengten chhim lamah kal phal chin Inner Line an siam a, Govt. of India, Foreign Department No.2299 P dt.20.8.1875 ah tichhuakin siam rem ngaite siam anih hnuah Govt. of India No.1246 dt.19.6.1878 ah nemngheh a ni a, hetih hun lai hian British hnuaiah kan la awm lo a ni. Kum 1890 ah British sawrkarin Aijal an luah á¹­an a, 1895 velah British ram awp pakhatah puan kan ni chauh a ni. British in Mizoram an lo awp tak hnu 28.8.1930 khan Lushai Hills, Inner Line siam a ni a, Inner Line for Cachar District chu abolished niin an sawi nghe nghe a. Kum 1930 a siam BEFR (V of 1873) as amended by BEFR (Amendment) Regulation 1925 (V of 1925) hnuaia Notification No 9102 A.P. dt. 28.8.1930 ah chuan hmar lam chauh an siam hman avangin a kimchang zawkin, hmar, thlang, chhim leh chhuah lam Inner Lines chu Notification No. 2106 A.P. dt. 9.3.1933 in an siamá¹­ha kimchang ta a.  He notification chungchang hi ‘the Governor in Council with the previous sanction of the Governor-General in Council’ hminga W.A. Cosgrave, Chief Secretary to the Govt. of Assam (British hun laia) chhuah Assam  Gazette, Part 2 dt. 15.3.1933 ah chuangin, P.Chakraborty “Mizoram Compendium of Laws” lehkhabu a tarlan ah chiang takin a lang a ni. Kum 1933 a Lushai Hills District tana Inner Line an siam hi siam danglam a awm leh tawh lova, a chunga kan tarlan ang khian ramri (boundary) a ni tel bawk a ni. British awpna hnuaia Assam sawrkarin Mizoram ramri a kham hi tun thlengin tihdanglamna Notification chhuah leh a awm tawh lova. India independence hnua India ram pakhat ni tura Union Territory a Mizoram chu hlankai a lo nih khan Mizo District huam chin ang a huam tur thu hetiang hian tarlan a ni:- North Eastern Areas (Reorganisation) Act, 1971 (Act No.81 of 1971) Part II, section 6. “Formation of the State of Mizoram – On and from the appointed day there shall be formed a new Union Territory, to be known as the Union Territory of Mizoram, comprising the territories which immediately before that day were comprised in the Mizo District in the existing State of Assam and thereupon the said territories shall cease to form part of the existing State of Assam.” Hetiang a tarlan a nih avang hian Mizoram ram chhung zawng zawng 1933 in a ramri a tarlan chu Mizoram UT hnuaiah a awm tur a ni a, Assam Forest Department in emaw an lo sawk hek á¹­hen thei miah lo tihna a nih chu.


Mizoram Ramri chungchang hi India Constitution hnuaia law court a inkhing tur kan nih si chuan 1933 leh section 6 of NEA(R) Act, 1971 hi kan á¹­anchhan tur chu a ni lo maw? Inner Line of 1933 hi boundary sawina nilo mahse boundary nen a coincident tih a inziak si a. Chuvangin U.T hma thlenga Mizoram ramri (Constitutional) chu hmar lamah Bagha Bazar a la ni tih a hmaa kan sawi aá¹­ang khian a lang chiang a. He ramri hi Mizoram U.T. leh State pawhin an lo chhawm zel chu a ni. Mizoram Map, U.T. tirh a Survey of India in an siam, Vairengte chhipa zum ta vit vet hi Court ah khin chi a ni em? He Map hian Section 6 of NEA(R) Act, 1971 a kalhin a lang sia, tin, Mizoram rawn lova siam a ni tih a hnuaiah Note a ziak awma sawi a lo ni lehzel bawk nen.

Post a Comment

Powered by Blogger.