Sharing:

TIRHKOH PAULA ANCHHIA I HLAU ANG U: THILMAK AIIN CHANCHIN THA BUAIPUI A PAWIMAWH!

*Zoram - Khawvel* chu tuinung lui inchakin a tuihal a, chhang nung chakin a tamchhawl mek a ni! Khawvel thlaler ramro-ah tui hal leh tamchhawlte tan *Isua Krista chu niminah nen, vawiinah nen, kumkhuain a la pangngai reng a* ( Heb 13:8), tuihal leh a duh apiangte tan a thlawnin lak theih reng a la ni e (Thup 22:17)

*Computer*- Internet khawvelah kan cheng mek a, he *Age of Digital Revolution* an tih mai, 21st Century - *Globalization* khawvelah hian thiamna leh finna a sang tawhin, zirna vawr tawp neitute chuan mi la hmuh chhuahloh, danglam bik thil thar hmuh chhuah tumin mawng vawmba ang sekin an hmanhlel a. Pathian Thuhriltute zingah pawh, midangte aia " *Inlarna leh thilmak*" sak danglam bik hmu theia insawi, kohhrante zinga rin hranna leh inpumkhatna aia inthendarhna chi tuhtute pawh an lo chhuak mek a ni. " *Isua ka ni* " lo ti tawk lah bo lo! 

*Bible sawi aia midang thusawi leh thilmak (miracle) zawng thinte chu, chhum tui pailo leh thli chhem len bo anga awmin, rinna chu an tluksan fo thin a ni*. A bik takin  he kum sangbi thar (new millennium) an tih, kum 1990-2000 chhova piang, thalai rual *Gen-X* an tih maite zingah Bible aia Internet khawvela thuziak awm, *social media* thu leh hla ringa tuipuitu an tam em em tawh a. Chung mite chuan Internet-a an thu chhiar leh hmuh apiangte chu an awih zo vek ta emaw tih mai tur an ni. Thawnthu phuah chawp, Chhura thawnthu (mythology) ang lek *Phungpuinu Lalith-i*  leh *Isua Krista* thiltihtheihnate chu thuhmun (level) tawk lekah an ngai ta hial mai ! Thutak atanga hruaibo mek, chung thalaite hnena thusawimi leh a ngaihna hria, khawvel finna leh remhriatna lehkhalh/ paihthla zung zung thei tur, *Mizo Kristian Apologist* kan mamawh ta a ni.

'Ngaihven ula, fimkhur rawh u, inkhingpui Diabola chu sakeibaknei rum thin angin a ei theih tur zawngin a phi ruai thin, ring nghet taka awmin amah chu dodal rawh u" (1 Pet. 5:8).

Kristiante chu Paula' n, "in rilru nghin thuai lohna turin leh buai lohna turin" inring renga fimkhur turin min chah a ni, " *Dan bawhchhiatna thutuk chuan tunah pawh a thawk mek a ni*" (II Thess. 2:7), tiin. 

*Mizo kristiante zingah pawh thlarau indona (spiritual warfare) a thleng mek a ! Pathian thawkkhum (inspired) a pek Bible thute chu mahni duh dan dana herrem kual (twisted) leh duh chin tawka sawi (manipulated) kual vel chiamin, Adama nupui pakhatna chu Lilith-i a ni, thiltithei tak a ni, tiin Isua Krista nen sawi zawm ta mai te pawh an lo chhuak ta !* Bible-a inziak lo, rin thu leh phuahchawp *Lilith* thawnthu (mythology) chu dawt a ni tih hriain, awih hauhloh tur a ni. 

Pathian rawngbawltute zingah, a tira Pathian mi hman em em leh Thlarau Thianghlim hruaia awm, mahse, a tawpa mihring chakna leh duh dana awm a, kal sual leh zuih ral ta hriattur an awm fo thin. " *Thlarauva tan tawh siin, tisain in zo dawn em ni?* " (Gal. 3:3) tih angin, vawiina rawngbawltute, a bikin Evangelist te in enfiah a tul hle. Bible zirtirna pel a, thumak sak dangdai leh inlarna engemaw tak hmu bik anga insawi fo hi kal sualna pakhat a ni thei thin a ni. 


PAULA ANCHHIA SAWI DAWN A HLAUHAWM ASIN!

Paula chuan Ringtute tan *chanchin tha suak ( false gospel*) laka fimkhur a ngaihthu a Lehkhathawnah a ziak nasa hle. Huaisen takin zirtirna diklo leh thlemna (heresies, temptation) dodalna  tur chu a ziak thin. Setana chu eng tirhkoh (angel of light), hremhmun palai (emissary of hell) ah tangin, eng ang pawhin rawn inthuam mawiin, sawi rinawm mahse hnawl ngam turin Galatia mite a fuih a. Thuchah khauh leh rorum tak, khal el awl, nunna leh thihna thlen thei sawiin, " *Chanchin Tha kan hrilh che u lo kha chu, chanchin tha dang reng reng lo hrilh che u sela, anchhe dawngin awm rawh se*" (Gal 1:8) a ti tawl mai a ni. Anchhedawngin  kan awm duh a nih loh chuan, Isua Krista chu rin leh pawm tlat mai tur a ni e. *Isua Krista chanchin bak *Chanchin Tha dang a awm thei lo*. Chanchin Tha kan buaipui loh chuan, chanchin tha lo kan buai tho tho ang. 

Mizoramah Chanchin Tha dang, maksak dangdai, theuneulo hriltu Pute: *Lalzawna, Vanawia, Rorelliana, Enoka pawl, Thangfala* etc., an lo awm tawh thin a, an hun lai chuan kohhrante zingah rin hranna siamin, zuitu an awm thin. Chung mite zirtirna chu Bible nena in millo a ni. Kohhran tibuaiin, an zirtirna tuipuitute nen awm hran duhna neiin, kohhran an chhuahsan a, kum tam erawh an daih lem hlei lova! 

Khawvelah Bible leh Isua Krista chanchin sawi reng chunga kal sual, zirtirna diklo vawrh darhtu ( *cult* ) an lo chhuak nual tawh a, US leh South Korea-ah chutiang mite chu an tamin, an zirtirna khawvel huapa thehdarh chu ringtu leh zawmtu an lo awm a, Mizote zingah ngei pawh an rinna leh zirtirna pawmtu an awm ve ta nual. Zirtirna diklo, himlo dona leh tihremna turin *Dr. Walter Raston Martin* chuan nasa taka research beiin a chhui a, " *The Kingdom of the Cults*" (p. 703) leh " *The Kingdom of the Occults* " tih lekhabu chu a ziak chu a bengvar thlakin a tangkai hle. A lehkhabuah chuan Bible pela an zirtirna diklo, anmahni thusawi dik tak, ziak leh mi an bumna (facts, fraud, documents, court case) te tarlan vek a ni. Bible tih lohvah chuan, he lehkhabu hi Isua Krista hmanga zirtirna diklo tihtawp (debunk) nana tha zet mai a ni. American-ho zingah pawh, Isua Krista nena inkawm a, engemaw thiltihtheihna mak sak bik pe leh Pathian thiltihtheihna chantir awm anga insawi a, Mosia hun laia Puithiam awma inbel thin, *Urim leh Thumim* (Exo 28:30) hmanga hmakhawsanga Thuthlung Hlui huna thil kal tawh leh thuruk intup te chu hre thei ni a insawite an lo chhuak tawh thin a ni! 


RAMHUAI THILTIH THEIHNA TLUK LEKA ISUA THUNEIHNA SAWI HI ZIRTIRNA DIKLO A NI

Ran thisen ni lova, Isua Krista thisena sual thawina hun *Thuthlung Thar*(New Testament) a lo thlen hnuah, amah Isua ngeiin Setana leh a tirhkoh Ramhuai (demon) a hnawh chhuah thu Gospel ziaktuten an ziak a. Chung ramhuaite chuan nasa taka thiltihchhiat theihna (great destruction power) an nei a, an hotupa Setana chuan Ramhuai, leia paihthlak vantirhkoh (fallen angels) te chu hmangin hna thawkin, mihring a tibuai thin a ni. *Matt 8:28-29*-ah chuan, *ramhuai pahnih*, kawlh sual zet mai, an awmna kawngah tumah kal thei an awmlo, tiin Marka leh Luka te chuan Matthaia ziaka *ramhuai pahnih* chu pakhat angin an sawi thung. A zat hi in ang lo mahse buaina tur a awm lova. Isua chuan Ramhuaite chungah pawh thuneihna a neihzia a tilang chiang hle. Heta ramhuai hi Isuan Kapernaum khuaa rawng a bawl laia a hnawhchhuah a ni. Thlarau thimhnuai (spiritual underworld) a cheng, Ramhuai ten Isua chu *Messia* tih leh *Pathian mithianghlim* tih an lo hrereng a, " *Nazareth Isu, keini  leh nang enge inzawmna awm? Min ti boral turin i lo kal em ni?*" (Mk 1:21) tiin, an lo zawt a ni. 

*Kapernaum* khua hi Rom sipaite hmunpui (Hqrs) a ni a, khaw hausa leh sual lamah pawh nasa tak, ringlo (pagan) mi te khawvel hmunpui a nih avangin Setana leh a tirhkoh Ramhuaite pawh an tam ni ngeiin alang. Isua chuan he khuaa Sunagogue-ah zirtirna a pek dawnin, Ramhuai lo awm ve reng chu a hnawtchhuak ta a ni. Judate tan Jerusalem khawpuia va inkhawm leh Dan bu ngaihthlak fo chu a hlat deuh vangin, Isua chuan Kapernaum khuaa Juda awmhote zirtir turin ava pan chilh a ni. *Zawlnei Ezra* (450 BC) hun laiin Jerusalem kherah lo, Dan bu chhiarna tur an lo siam tawh a. Sunagogue-ah chuan Juda hmeichhe tel lovin, Sabbath-ah mipaten Rabbi kaihhruainain Dan bu an zirin, an chhiar thin a ni. Kapernaum hi " *Nahuma khua* " tihna niin an sawi a, a awmzia pawh " *lainat / khawngaih em em* " (compassion) tihna a ni, an ti. Hmaichhana Isua zirtirna an dawng hi an vannei hle a ni. 

Hemi tuma Isuan ramhuai a hnawt chhuak hi *1 Samuela 12:16* kan en chuan, Zawlnei Samuela'n mipuite hmaah, " *LALPAN thil ropui tak a tihtur hi lo en rawh u* ", a tih hnuah thil ropui tak a entir a. Pathian thiltihtheihna an hmuhin mipuite chuan *Pathian leh Samuela chu an hlau ta hle a*, a tawngtaisakna an dil chung ang maiin mipuiten  Pathian thiltihtheihna ropui tak Isua Krista kaltlanga lo lang chu an hmu ta a ni, " *Hei hi enge ni le? Zirtirna thar a nih hi le?* (Lk 4:31-32) tiin, an ngaihven phah hle. *Zirtirna him leh diklo hriatna awlsam tak chu, Isua Krista danglamna leh chungnun bikna (uniqueness) an zirtir leh sawi danah a hriat mai thin*. Kristiante tan, *Krista* leh *Belzebula* thiltihtheihna intluk tlang ang leka sawina te, Krista aia midang atanga thupuan (revelation), entirnan, *Lilith* tih ang chi te reng reng chu hnawl tur a ni. Isua leh Ramhuai thiltihtheihnain inzawmna an nei lo. *Thupuan* leh *Hrilhlawkna* tih hi a danglamna hriatthiam a pawimawh. Bible thu baka phuah belh leh sawi belh chiam a tha lovin, a him lo a ni. 

Isua chuan hun hnuhnungah, *zawlnei der tam tak lo kalin, mi tam tak an tihder dawn* tih sawiin, Daniela lo sawi " *Titiautu tenawm, hmun thianghlima a din thlengin* ", tih sawi chhuakin, " *En teh u, Krista chu heta hi a awm an tih chuan awih suh u. Krista derte leh zawlnei der tam tak an lo chhuak ang a, chungte chuan thei ang sela, thlante meuh pawh an tihder theih nan chhinchhiahna leh thilmak ropui takte an ti ang* " (Mt 24) a ti a ni. 

Juda lehkhathawnah chuan," *... kan Lalpa Isua Krista khawngaihna chu nghak chungin, Pathian hmangaihnaah chuan inveng tha rawh u. Thenkhat ringhlela awmte chu khawngaih rawh u, thenkhat mei ata la chhuak thuai ula, chhandam rawh u* * (Juda 21-22)", a ti. Ringhlela awmin, meipui ata lak chhuah leh chhandam ngaiin kan awm em le? 


BEROIA KHUA MITE ANGIN, BIBLE-AH FIAHNA I ZAWNG THIN  ANG U

Kohhran din tantirh lai, Zirtirte leh Paula ten Chanchin Tha thahnem ngai taka an tlangaupui lai khan *zirtirna himlo* (heresy) a lo awm daih tawh a. Juda hote phei chuan Ringtu/ Kristian hmasate zirtirna kha an tibuaiin *Atheni, Thessalonika* leh *Beroia* khuaah te khan mipui an tibuai nasa hle (TT 17). Mahse, Beroia khua mite erawh chu Thessalonika khua aiin an fing zawk a, mi sermon leh zirtirna te chu chik takin *a dik em, diklo em?* tiin, Pathian Lehkhaah an zawng thin a (TT 17:11), chuvangin zirtirna diklo lakah an him phah a ni. *Beroia khuaa mite angin Thuhriltute thuchah (sermon) leh zirtirnate chu, Bible atangin enfiah (evaluate) thin ang u*. 

Midang thusawi emaw, tute zawlnei intite thupuan emaw ngai lovin, keimahni pianpui Mizo tawng ngei Bible kan nei tawh a. Bible chhiar thei chuan Bible atanga zirin, Thlarau Thianghlim kaihhruaina dil ila, kan rinna leh thlarau mamawh tawk chaw tha chu kan nei a ni. 

*Thessalonika, Beroia* leh *Atheni* khuaa chengte hi  Greek hote culture, finna (philosophy) leh zirna (education) lamah an sang hle a. Khawvelah mifing leh lehkhathiam (educated) an tam poh leh thil thar hmuh chhuah  tumin an hmanhlel thin. Zoram khawvela chengte pawhin chutiang mi kan lo ni ve ta! 

Atheni leh Thessalonika khua phei chu kum *461-429 BC* daih tawha an hruaitu lar *Pericles* hun laiin building tha leh ropui an sa a, University hmingthang, art leh architecture lamah pawh sang tak an ni, an ti. Mahse, milem biakna hmun leh mifing (intellectual) te chenna khawpui a ni lawi si. 

*Greek* philosopher Epikuria leh Stoik a zirtirna zuitu, mifing pui puite chuan Paula chu Chanchin Tha hril a, *evangelist* leh *missionary* hna a thawh kawp laiin an hnial rawn luih luih thin a ni. Epikurian hote chuan thih hlauhna pumpelh nan nuam tak leh hlim taka awm (pleasure, hapiness) chu an zirtirna a ni. *Epikuria* hi kum 341-270 BC laia philosopher ropui a ni a, *Stoik*-a chu kum 320-250circa BC vela *Zeno* zirtirna zuitute an ni. Mahse, Paula chuan chung hun laia khawvel finna vawr tawp a chenga inhria te finna leh zirtirna chu letthla thei khawpin a lo inzir nasain chhiar zau hle mai a, an hnial hneh lova, Krista chanchin leh Pathian nung chanchin a sawi chu an paithla theilo a ni! 

Paula chuan Epikurian leh Stoik-ho mi fing pui puiten *inchapchar* nana an thu leh hlate chu *Kret* thliarkara hla phuahthiam *Epimedes* a hla thu hmangin leh Aratus of Cilicia thu, " *Keini pawh a thlahte kan ni* ", tih hmangtein a paihthlak sak vek hlawm a ni. Paula chuan *Kret* hla phuah thiam thusawi chu Tita lehkhathawn (1:12)-ah pawh sawi chhuakin, " *Kret thliara mite chu dawthei te, sakawlh sual te, thatchhe chaw hehte an ni* ," tiin! 


MIZO-TEN " KRISTIAN APOLOGIST"  KAN MAMAWH VE TA

Khawvel finna leh thiamna sang chho zelah, Zofate pawhin Kristian kan nihna anga kan *rinna leh thlarau nun* tibuai leh tinghing thei *zirtirna maksak dangdai, zawhna khirh leh harsa* lo chhuak zel turte lo beilet leh dai khalh (counter) a, hmet mit thei turin *kristian apologetics* lama mi thiam leh ril kan mamawh chho ve ta. Zofate zingah, " *Pathian awm ringlo ( atheist*)" ual au tak inti ngam an lo awm ve tan te hian,  Berampute leh Theologian te tan chona nasa tak a rawn siam ta der mai a nih hi le! Khawvel hi a lo la awm zel a nih chuan, nakinah kum za tam ral hnuah Historian hoten, " *Greek te chuan finna (wisdom) an zawng thin a, Juda te chuan chhinchhiahna (sign) an zawng a, Mizote chuan thilmak (miracle) an zawng thin a ni*" tiin, min lo sawi ve hlauh dah ange. Chuvangin, Chanchin Tha aiin thilmak ringawt i buaipui lo teh ang u. 

- CT LALRINAWMA

Post a Comment

Powered by Blogger.