Vawiin July 1, 2021 chu WhatsApp-ah private message leh Group thenkhatah Bena Hnamte inti thuziak, Thingtlang lam hmuhsitna leh diriamna anga ngaih theih tur, an screen shot ka hmu nual mai a!  Pu Bena Hnamte hian a thuziak (comment) in mi rilru a hliam leh tihnat theih dan tur ngaihtuah hmasa lem lovin, comment/post a siam niin alang. Chuta a thuziak chu:


"Khawpui chawhmeh hlir kan la ei, thingtlang ho in hralhna tur an hriat loh, hralh tlak pawh ni tawh lo kha an rawn sem takah chuan a mawiah kan lo la ve a, chaw nawi nen kan lo mix a, leitha siam nan kan hmang a, kan inbul leh inchungah te iskut, mai, bawkbawn, samtawk, tawkte, hmarcha, grape leh foreign thei chi hrang hrang chin nan kan lo hmang e, rawn thawn zel ru🤭", tih a ni. A thuziak hi ngaihtuahna fim (second thought) hmang sela chuan, a tawngkam hman thenkhat hi  chu a hmang duh bikin a rinawm loh.


Covid-19 hri leng vangin Aizawl leh Lunglei khawpui chu kharkhip a ni a, chawhmeh avangin leina tur pawisa nei tan pawh lei tur a vangin a awm lo tluk a ni. Chutianga an Mizo mipui chawhmeh nei lova ni engemawzat awm tur chu ngai ngam lovin, Thingtlang lama cheng mipuite chuan YMA hmalaknain, ramhnuaiah thosi leh vaihmite leh vangvat karah tlawmngaih chhuahin, chaw hmeh tur chi hrang hrang an hmuh theih te an zawng khawm a, Thingtlang miten Khawpuia chengte mamawh nia an hriat chu, an tihsak ve theih sang berin an rawn pe khawm ta a ni. "Mizo nih ava tinuam em! Sem sem dam dam, ei bil thi thi" tih, Zonun zemawi chu a la nung reng a, a ropuiin hun lo kal zel turah thangtharte pawhin entawnin, chhawm nun zel tur a ni hi, kan lo tih mek laiin, Pu Bena Hnamte hi chuan a lo ngaisang tha duh vak lovin, " Thingtlang ho in hralhna tura an hriat loh, hralh tlak pawh ni tawh lo kha an rawn sem takah chuan a mawiah kan lo la ve a...", a ti duh lek fang ta mai a! Mizo tlawmngaihna a hriat thelh nasa hle niin alang. He a tawngkam hian Thingtlang mite rilru a hliamin, a ti na ngawih ngawih ta a ni ber. 


Chutichuan, Social Media lamah Bena Hnamte chu tunge ni ta ngai? Chuti taka Thingtlang mite diriama hmusittu chu? tiin, a Facebook Profile niawm chu mi thenkhatin zawng nghalin, "Bena Hnamte" tih account/ profile ve tho, Sihphir Richhan Veng chu Thingtlang mite hmusita diriamtua puhin Social Media-ah bawk vawrh darh zui a ni ve leh ta a. Chuta an comments thenkhatah chuan, "Vuak harh a ngai a ni", "Pianglo law law se tha tur a nia le", "Zak lo ngawt mai, ani hian mi harsa te te enge a tihsak ve le?!", "Rawtuai trip-a ZMC pek ka rilruk laiin ka thinrim kher mai a, Fiamthu emaw, inhmuhsitna rawngkai hi ka duh loh avangin ka thulh ta...", etc tihte a ni nawk mai. 


Bena Hnamte, Sihphir Veng chu thil awm dan chhui zuiin, Cyber Police/CID te pawhin an ngaihven  a, tin, CYMA lam pawhin an bengkhawn viau niin an sawi. Mahse, heta Bena Hnamte hi chuan thla 1 chuang a ph chhe tawhin leh a Profile pic dah pawh an inanglo, tih a ni. Tin, 7/6/2020-ah daih a active tawh lovin, a active tawh lo, an ti bawk.  


Tunge Bena Hnamte chu ni ta ber ang?

Pu Bena Hnamte chu a Facebook Profile-ah chuan, Bena Locked His Profile tih niin, tunge a nih a chhui theih lova. Amah chu Gov't Hrangbana College a kal thin leh Work@Gov't of Mizoram angin a in ziak. A profile ber a locked tlat vangin, tunge a nih leh, Fake Account em ni? tih chu a hriat theih ta rih lo a ni. Tun hnuah Pu Bena Hnamte pawhin, Social media a hman danah, midang rilru ti na lo turin tawngkam lo duhtui tawh sela, lo fimkhur phah tawh se. I hrethiamin, i ngaidam ang u. 


Mizo-te hian Social Media kan hmel hriatna la reiloh ngaihtuahin, kan hmang uar nasa hle  mai a, chutihrualin thenkhat chu uangthuang deuhva rak kual vel nana hmang mai mai te pawh kan tam niin alang. Fiamthu hi a tha e, mahse, kan fiamthuin mi rilru a tihnat tawh chuan, fiamthu ni tawh lovin huat thu sawina  niin, a dik tawhlo a ni. Chuvangin fiamthu kan thawh a nih pawhin, mi hmuhsit leh diriam leh nuihzatna thil (insult, mock, etc) ang chi tawngkam lakah fimkhur a tulin, a pawimawh em em a ni.


Tunlaiin mahni khum laizawl leh tapchhak zawl atangin, ngaihdan kan neihte chu Internet khawvelah kan vawrh chhuak phawng phawng a, tute nge tih lah kan inhre tawh der si lo! Kan nu leh pa, pi leh pu leh rual u zawkte  tur pawh tawngkam mawilo leh chaltlai leh dengkhawng tak taka va chapchar mai te pawh kan tam thin awm e. Social media-a thu leh hla leh tawngkam nazawng chu huat laka lak vek chi ni lo mahse, indiriamna leh hmuhsitna tawngkam chaltlai lutuk ang chi te hi chu, chin loh hram hram kan zir a ngai a ni



Rin thu satliah, thil chianglo, "A ni awm e?, An ti..." tih ang chi mai mai te hi vawilehkhata thehdarh (post/forward) darh hluai chi an ni lo. Chutiang thuthang dik tawklo, dawt thu lengvel vangin Court thubuai te, veng/ khua te thlenga inhuatna leh tharum thawhna (communal violence) tichhuak thei, chi leh chi, sakhaw leh sakhaw inkara intihbuaina thlen tir thei a ni. Chumai ni lovin, mi nungchang  tihkhawloh sakna (character assissination) thlentu a ni thei a, fimkhur em em tur a ni. Mizoram leh Hnam tihmingthatu kan ni theilo a nih pawhin, tihmingchhetu nih kher tumloh tur a ni. Social Media hman thiam leh hman tangkai i zir ang u.

 - CT LALRINAWMA

Post a Comment

Powered by Blogger.